Zoals eerder besproken in onze nieuwsbrief (lees hier) komen familiale vennootschappen die relatief veel vastgoed bezitten en geen of lage personeelskosten hebben, slechts in aanmerking voor de fiscale gunsttarieven in de Vlaamse schenk- en erfbelasting indien zij aantonen dat zij een reële economische activiteit uitoefenen. Het hof van beroep te Gent heeft in dit verband recent geoordeeld dat vastgoedactiviteiten die op een duurzame wijze een maatschappelijke meerwaarde genereren en het louter passief beheer van onroerend goed overstijgen, wel degelijk een reële economische activiteit uitmaken (Gent 21 juni 2022).
Algemene principes
Voor de overdracht van de aandelen van een familiale vennootschap gelden er in Vlaanderen gunsttarieven in de schenkbelasting (0%) en de erfbelasting (3% of 7%). Een belastingplichtige kan zich op deze gunsttarieven beroepen wanneer de familiale vennootschap cumulatief voldoet aan de drie wettelijke voorwaarden inzake participatie, activiteit en reële economische activiteit.
Wat betreft de voorwaarde van de reële economische activiteit voorziet de Vlaamse Codex Fiscaliteit in een (weerlegbaar) vermoeden dat de vennootschap geen reële economische activiteit heeft indien uit de balansposten van minstens 1 van de 3 boekjaren vóór het overlijden van de erflater blijkt dat de personeelskosten 1,5% of minder van het balanstotaal bedragen en dat de balanspost “terreinen en gebouwen” meer dan 50% van het balanstotaal bedraagt. Indien er sprake is van de schenking of vererving van de aandelen van een passieve holdingvennootschap (nl. een moedervennootschap die zelf geen reële economische activiteit voert) dient gekeken te worden of de dochtervennootschap(pen) zou(den) voldoen aan het voormelde (weerlegbare) vermoeden.
Als dat het geval is, komt de vennootschap in principe niet meer in aanmerking voor de gunsttarieven, ook al zijn de overige twee voorwaarden wel vervuld. Nochtans heeft de belastingplichtige de mogelijkheid om het tegenbewijs te leveren. In dat geval moet hij aantonen dat de vennootschap toch een reële activiteit uitoefent.
Arrest hof van beroep Gent
In de zaak die aan het hof van beroep te Gent werd voorgelegd, erfden de erfgenamen aandelen van een passieve holdingvennootschap, waarbij de dochtervennootschap vastgoed exploiteerde. Op basis van de jaarrekeningen van de dochtervennootschap bestond het vermoeden dat er geen sprake was van een reële economische activiteit. De Vlaamse belastingdienst weigerde de toepassing van het gunstregime, waarna de erfgenamen trachtten het tegenbewijs inzake de reële economische activiteit te leveren.
Het hof oordeelde in haar arrest van 21 juni 2022 dat er geen enkele reden is om vastgoedactiviteiten uit te sluiten van het begrip ‘reële economische activiteit’. Het wijst er hierbij op dat een economische activiteit in de gewone betekenis van het woord dient te worden begrepen en niet strikt letterlijk als ‘nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwactiviteit of vrij beroep’. De Vlaamse belastingdienst kan immers geen voorwaarde stellen die niet in het decreet staat. Dit ligt in lijn met een eerder arrest van het hof van beroep te Gent van 1 juni 2021, waarin het reeds oordeelde dat het begrip ‘reële economische activiteit’ in zijn gewone betekenis dient te worden begrepen.
Indien de vastgoedactiviteiten van een vennootschap op duurzame wijze een maatschappelijke waarde genereren en het louter passief beheer van onroerend goed overstijgen, maken deze vastgoedactiviteiten volgens het hof wel een reële economische activiteit uit.
Het feit dat de betrokken vennootschap geen eigen personeel tewerk stelde, vormt geen probleem voor de aanwezigheid van een reële economische activiteit, aangezien het decreet geen tewerkstellingsvoorwaarde voorziet.
Conclusie
Indien de vastgoedactiviteiten in uw vennootschap op een duurzame wijze een maatschappelijke meerwaarde genereren en het louter passief beheer van onroerend goed overstijgen, komt de overdracht van de aandelen in aanmerking voor het Vlaamse gunstregime in de schenk- en erfbelasting. Het zal van de feitelijke elementen en argumentatie afhangen of de gunstregeling effectief zal worden toegepast.