Wat als een overledene goederen nalaat in een ander land dan het land waarvan hij inwoner was? Dit internationale aspect van een nalatenschap is niet alleen een aandachtspunt op burgerrechtelijk vlak, maar ook op fiscaal vlak. In vele gevallen leidt dit immers tot dubbele belastingheffing.
Parallelle heffingsbevoegdheid
De Belgische successierechten ('erfbelasting' in het Vlaamse Gewest) zijn verschuldigd op het wereldwijde vermogen van de overledene. Dit wil zeggen dat zowel de goederen die zich in België bevinden als deze die zich in het buitenland bevinden in België zullen worden belast.
Indien de fiscale wetgeving in het buitenland voorziet in belastingheffing op de daar aanwezige goederen, ongeacht de woonplaats van de overledene, zal er sprake zijn van dubbele belasting. De meeste landen heffen successierechten op de onroerende goederen die op hun grondgebied liggen. Sommige landen, zoals Frankrijk en Spanje, belasten eveneens bepaalde roerende goederen van buitenlandse overledenen, voor zover deze zich materieel of juridisch op hun grondgebied bevinden.
Mildering van de dubbele heffing
Om deze dubbele belasting te milderen, voorziet de Belgische wetgeving in een vermindering van de in België berekende successierechten ten belope van de buitenlandse belasting. Deze wettelijke vermindering geldt enkel voor de buitenlandse onroerende goederen van de overledene, niet voor de buitenlandse roerende goederen.
Bovendien mag de vermindering nooit meer bedragen dan de in België verhoudingsgewijs berekende successierechten op het buitenlands onroerend goed. De mildering komt er dus op neer dat wordt afgezien van de heffing van de successierechten op de buitenlandse onroerende goederen indien de in het buitenland geheven belasting meer of minstens evenveel bedraagt dan de in België berekende successierechten op deze goederen.
Internationale overeenkomsten
Ter vermijding van dubbele belasting, heeft de Belgische staat twee internationale overeenkomsten gesloten, meer bepaald met Zweden en Frankrijk.
De Frans-Belgische overeenkomst tot voorkoming van dubbele aanslag en tot regeling van sommige andere vraagstukken inzake belastingen op de erfenissen en registratierechten, breidt de toepassing van voormelde mildering uit tot bepaalde roerende goederen wanneer het de nalatenschap van een in België gedomicilieerde persoon betreft.
De overeenkomst tussen België en Zweden heeft daarentegen zijn praktisch belang grotendeels verloren sinds de afschaffing van de successierechten in Zweden.
Aftrekbaarheid van boedelbelastingen
Tenzij er een internationale overeenkomst bestaat, blijft de dubbele belastingheffing bestaan in de gevallen waar de buitenlandse staat naast successierechten op onroerende goederen eveneens successierechten heft op de overdracht door overlijden van bepaalde roerende goederen.
Indien de successierechten die in het buitenland worden geheven evenwel de aard hebben van een 'boedelbelasting' en niet van een successiebelasting geheven in hoofde van de erfopvolgers persoonlijk, wordt toegestaan dat deze successierechten in mindering worden gebracht van de belastbare Belgische grondslag, waarop de Belgische successierechten worden berekend. De 'Inheritance Tax' die in het Verenigd Koninkrijk wordt geheven over het bezit van een niet-inwoner heeft bijvoorbeeld niet de aard van een successierecht dat door iedere erfopvolger persoonlijk is verschuldigd op de goederen die hij verkrijgt door overlijden, maar is eerder te beschouwen als een boedelbelasting, die wordt opgelegd aan de boedel en de nalatenschap rechtstreeks bezwaart. In dit type belasting wordt de nalatenschap en niet de erfopvolger als belastingplichtige beschouwd.
Stel dat u als Belgisch rijksinwoner € 1.000.000 beleggingen bij een bank in 'The City' heeft staan, dan zal daarop in het Verenigd Koninkrijk 40% 'Inheritance Tax' verschuldigd zijn. In België wordt u dan belast op hetgeen rest, nl. € 600.000, aan 27% in de rechte lijn of tussen echtgenoten. Veel schiet er dus niet over. Mocht de 'Inheritance Tax' evenwel niet als een boedelbelasting kwalificeren, dan wordt u in België belast op € 1.000.000. Met andere woorden, dan is er quasi niets meer over.
Concreet
Het voorgaande betekent dat de roerende goederen van de overledene die in het buitenland zijn gelegen, met uitzondering van Frankrijk, tweemaal belast dreigen te worden.