In een recente voorafgaande beslissing heeft de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) enigszins verrassend geoordeeld dat er bij de ontbinding van een schenking gevolgd door een nieuwe, quasi-identieke schenking geen Vlaamse schenkbelasting kan worden geheven (voorafgaande beslissing nummer 22048 d.d. 5 december 2022).
Achtergrond
Een ondernemend echtpaar richt in 2014 een maatschap op. Ze brengen de aandelen van hun familiale vennootschap in en verwerven aandelen van de maatschap. Vervolgens gaan ze over tot schenking van een deel van hun aandelen van de maatschap aan hun twee kinderen (in blote eigendom). Hieraan worden verschillende modaliteiten gekoppeld, waaronder een restschenking die bepaalt dat hetgeen overblijft bij het overlijden van één van de begiftigden zonder afstammelingen zal toekomen aan de andere begiftigde. Deze schenking wordt geregistreerd met toepassing van het gunstregime voor familiale vennootschappen (toenmalig artikel 140bis Vlaams Wetboek Registratierechten), waardoor het 0%-tarief van toepassing is.
In 2021 doet het echtpaar een bijkomende schenking van aandelen van de maatschap aan de twee kinderen (opnieuw in blote eigendom). Ook aan deze schenking worden verschillende modaliteiten gekoppeld, maar met meer uitgebreide voorwaarden dan bij de schenking in 2014. Zo wordt er een uitgebreidere restschenking ten aanzien van de kinderen en de kleinkinderen opgenomen. Deze schenking wordt ook geregistreerd met toepassing van het gunstregime voor familiale vennootschappen (artikel 2.8.6.0.3 Vlaamse Codex Fiscaliteit).
Ontbinding van een schenking gevolgd door nieuwe schenking
Na de tweede schenking wenst het echtpaar het volledige geschonken vermogen aan dezelfde voorwaarden te onderwerpen. Zij willen dat hetgeen overblijft bij een begiftigde die zonder afstammelingen overlijdt, zal toekomen aan de langstlevende van de begiftigden en uiteindelijk aan hun kleinkinderen. Concreet willen zij de schenking die in 2014 plaatsvond aan dezelfde modaliteiten onderwerpen als de schenking die in 2021 plaatsvond.
Om dit te verwezenlijken zal de schenking van 2014 met wederzijdse toestemming van alle partijen worden ontbonden. Vervolgens zal het echtpaar overgaan tot een nieuwe schenking van de aandelen van de maatschap die door de ontbinding opnieuw in hun vermogen zullen terechtkomen. Zij dienen een aanvraag tot voorafgaande beslissing in bij VLABEL om te vernemen of de ontbinding belastingvrij kan gebeuren en of de herschenking opnieuw kan gebeuren met toepassing van het gunstregime voor familiale vennootschappen.
VLABEL: geen schenkbelasting
VLABEL bevestigt dat er naar aanleiding van de ontbinding van de schenking en de wederoverdracht van de aandelen aan het echtpaar, geen schenkbelasting zal worden geheven. Dit is immers geen schenking.
Ook naar aanleiding van de nieuwe schenking, waarbij de aandelen van de maatschap opnieuw zullen worden geschonken, zal volgens VLABEL geen Vlaamse schenkbelasting worden geheven. VLABEL is van mening dat er in casu sprake is van een schenking met dezelfde aard, hetzelfde voorwerp, dezelfde schenkers en dezelfde begiftigden als de ontbonden schenking, en dat er in die omstandigheden geen Vlaamse schenkbelasting kan worden geheven, gelet op het algemeen fiscaal rechtsbeginsel ‘non bis in idem’. Hierdoor moet VLABEL zelfs niet beoordelen of het gunsttarief voor familiale vennootschappen van toepassing is.
VLABEL voegt hier ten slotte nog aan toe dat als de nieuwe schenking (met restschenking) “meer” omvat dan de oorspronkelijke schenking van 2014, hetgeen meer wordt geschonken wel zal belast worden aan de gewone tarieven in de schenkbelasting.
Toekomstperspectief?
Deze verrassende voorafgaande beslissing opent nieuwe mogelijkheden om een bestaande vermogensplanning bij te sturen zonder bijkomende fiscale kosten.
Hoewel VLABEL als algemene regel lijkt te stellen dat op een herschenking geen schenkbelasting verschuldigd is, is het belangrijk om op te merken dat deze voorafgaande beslissing een schenking van aandelen tot voorwerp had die wellicht onder het gunstregime in de schenkbelasting zouden vallen. Het is afwachten welke houding VLABEL zal innemen wanneer de schenking andere goederen (bv. een effectenportefeuille) die niet onder het gunstregime vallen tot voorwerp heeft.
Het is in ieder geval belangrijk dat de ontbinding van een schenking, gevolgd door een nieuwe schenking, al dan niet met gewijzigde voorwaarden, onder goede begeleiding gebeurt. Dergelijke vermogensplanning vereist immers maatwerk.