Met ingang van 1 september 2018 geldt in Vlaanderen een vrijstelling van schenkbelasting op de waarde van de goederen waarop reeds erfbelasting werd betaald en die binnen het jaar worden 'doorgeschonken'. Wanneer kunt u gebruik maken van deze gunstregeling?
Welke schenkingen komen in aanmerking?
Om in aanmerking te komen voor deze nieuwe gunstregeling moet voldaan zijn aan de volgende basisvoorwaarden:
- de erflater van wie de schenker de geschonken goederen heeft verkregen is overleden na 31 augustus 2018;
- de nalatenschap van de erflater is fiscaal gelokaliseerd in het Vlaamse Gewest;
- de schenker heeft de goederen uit de nalatenschap verkregen met toepassing van de erfbelasting, tegen de tarieven voor een verkrijging in de rechte lijn of tussen partners (echtgenoten, wettelijk samenwonenden en sommige feitelijk samenwonenden) en de erfbelasting moet effectief betaald zijn.
Ook voor de doorgeefschenking gelden strikte voorwaarden:
- de schenking moet gebeuren binnen het jaar na het overlijden van de erflater;
- de begunstigde(n) van de schenking is (zijn) een of meerdere afstammelingen van de schenker of personen die voor de toepassing van de schenkbelasting met afstammelingen worden gelijkgesteld;
- de schenking mag niet onderworpen zijn aan een opschortende voorwaarde of opschortende termijn;
- de schenking dient te gebeuren bij notariële akte, waarin de vrijstelling formeel wordt gevraagd.
Een vrijgestelde doorgeefschenking van onroerende goederen is enkel mogelijk in de mate dat deze onroerende goederen deel uitmaken van de verkrijging bij overlijden. Wie enkel roerende goederen heeft geërfd kan geen eigen onroerend goed schenken onder de vrijstellingsregeling. Voor roerende goederen geldt deze voorwaarde niet. Hier gaat het namelijk om soortzaken die na de vererving vermengd geraken met het eigen vermogen van de erfopvolger. Voor roerende goederen is het dus enkel vereist dat hun waarde overeenstemt met de waarde van de geërfde goederen.
Beperkingen aan de vrijstelling
Indien voldaan is aan alle hierboven vermelde voorwaarden, moet op de doorgeefschenking in principe geen schenkbelasting worden betaald. Deze vrijstelling is wel onderworpen aan twee beperkingen.
Ten eerste geldt de vrijstelling van schenkbelasting slechts in de mate dat de waarde van de geschonken goederen niet hoger is dan de bruto-waarde van de met erfbelasting belaste goederen. Op het deel van de waarde van de schenking dat hoger is, is wel schenkbelasting verschuldigd. Wanneer bijvoorbeeld de waarde van een geërfde effectenportefeuille ondertussen gestegen is, zal er schenkbelasting verschuldigd zijn op het bedrag van de waardestijging.
Ten tweede kan het bedrag van de vrijstelling nooit hoger zijn dan het bedrag van de erfbelasting dat werd geheven op de overdracht aan de schenker. Als de doorgeefschenking slechts betrekking heeft op een deel van de geërfde goederen, wordt het in aanmerking te nemen bedrag van de betaalde erfbelasting slechts verhoudingsgewijs in aanmerking genomen. Als de schenker meer dan één doorgeefschenking doet met toepassing van deze vrijstelling, wordt het maximumbedrag van de vrijstelling beoordeeld voor alle schenkingen samen.
'Generation skipping'
Bij de hervorming van het erfrecht werden een aantal nieuwe mogelijkheden om aan 'generation skipping' te doen ingevoerd. De hier besproken vrijstellingsregeling biedt een bijkomende piste om op fiscaal voordelige wijze aan 'generation skipping' te doen.
Weet u evenwel op het ogenblik van het openvallen van een nalatenschap al dat u al de geërfde goederen zelf aan uw kinderen of andere erfgenamen wilt doorgeven, dan zal het waarschijnlijk fiscaal gunstiger zijn om de nalatenschap te verwerpen zodat de goederen rechtstreeks van grootvader of grootmoeder aan de kleinkinderen toekomen in plaats van dat deze eerst allemaal bij het kind terechtkomen.
Dit is uiteraard steeds in concreto te bekijken en te becijferen. Naast het fiscaal financiële aspect, is er natuurlijk ook nog het emotionele aspect dat u misschien toch ervoor doet kiezen om de erfenis zelf te ontvangen, wat meer belasting te betalen, en dan binnen het jaar te zien wat er verder kan worden doorgegeven zonder belasting. Het leven is immers zelden zwart-wit. Meestal is het grijs. En er zijn zelfs meer dan 50 tinten grijs.